สวรรค์ในทุกอิริยาบถ โดย พุทธทาสภิกขุ

หน้าที่ 1 – สติที่นึกถึงธรรมะ
เพื่อนสหธรรมมิกและสาธุชนทั้งหลาย การบรรยายไม่อาจทำไปในรูปของเทศนา แต่จะทำไปในรูปของปราศรัย ตามที่จะทำได้ ดังที่ทราบกันอยู่ดีแล้วว่า ผู้บรรยายอยู่ในฐานะที่มีโรคภัยเบียดเบียน แต่ถ้าจะไม่พูดบรรยายกันเลย มันก็ไม่ถูกต้อง ในตอนเช้าได้ให้ของขวัญคือ เสรีภาพ ในการรับนับถือธรรมะเพื่อชีวิต และได้บอกถึงสิ่งที่สำคัญคือ เพชร และเครื่องขุดเพชร ที่มีอยู่ในพระไตรปิฎก เพชรนั้นคือเครื่องการดับทุกข์โดยตรง ขอย้ำว่า สิ่งทั้งปวงไม่ควรยึดมั่นถือมั่น และการปฏิบัติสิ่งใดที่ทำให้ไม่ยึดมั่นถือมั่น นั่นก็เป็นเพชร และผลการปฏิบัตินั้นก็เป็นเพชร ขอให้มีความรู้ความเข้าใจและสามารถปฏิบัติได้ ในการที่จะได้รับของขวัญ คือเสรีภาพ ที่เป็นเพชรและเครื่องขุดเพชร ตามหลักที่สำคัญคือ กาลามสูตร ทีนี้ก็มาถึงเรื่องของขวัญอันที่สองนี้ จะเรียกชื่อของขวัญนั้นว่า สวรรค์ในทุกอิริยาบถ บางคนก็รู้สึกแปลกๆก็มี สวรรค์ในทุกอิริยาบถ นั้นมันมีได้ และพยายามเข้าใจให้มันเกิดมีได้ ขอให้ตั้งใจฟังให้ดี ขอให้ทำความเข้าใจปลีกย่อยก่อนว่า มีคนกล่าวหาอาตมาว่า ยกเลิกสวรรค์ ยกเลิกนรก ว่าไม่มีสวรรค์ ไม่มีนรก และเดี๋ยวนี้จะเป็นพยานกันทุกท่านว่า มีสวรรค์ได้ในทุกอิริยาบถ ที่นี่ และเดี๋ยวนี้ ไม่ต้องรอตอนตายแล้ว สำหรับสวรรค์ของท่านที่ไปตอนตายแล้ว ก็ไม่ต้องไปยกเลิกให้มันเหนื่อย ให้มันเป็นสวรรค์ในความหวังกันไปเรื่อยๆเถิด ส่วนสวรรค์ที่มีอยู่ที่นี่ และเดี๋ยวนี้นั้น ต้องการจะให้ทราบและปฏิบัติ และต้องการจะให้ได้รับอยู่ในทุกอิริยาบถ ทีนี้ก็ฟังเป็นเรื่องใหญ่โต เหลือวิสัย แต่อาตมายืนยันได้ว่า เป็นสิ่งที่เป็นได้ ไม่เหลือวิสัย เพราะเราทำอะไรไม่ลึกซึ้ง ไม่ประณีต ละเอียด มันจึงไม่รู้ธรรมะในชั้นที่ละเอียด แล้วมันน่าหัวว่า สวรรค์นี้ ไม่ต้องลงทุนเป็นเงิน เป็นทองอะไร ไม่ต้องเหนื่อยอะไร มากไปกว่าที่มีอยู่ก่อนแล้ว ให้ทุกคนทำตามหน้าที่ของทุกคนที่มีอยู่แล้วตามประจำวันของชีวิต แต่ขอเพิ่มนิดเดียวว่า ให้มี ธรรมมานุสติ ในขณะที่ปฏิบัติหน้าที่นั้นๆ ชาวนาทำนา ชาวสวนทำสวน พ่อค้าก็ค้าขายไปตามเดิม ทำตามที่เคยทำอยู่อย่างเดิม แค่เพิ่มนิดเดียวคือ สติที่นึกถึงธรรมะ

มันมีความลับอยู่ตรงคำว่า ธรรมะ ให้รู้คำว่าธรรมะ จริงๆ ก็ต้องทำความเข้าใจ หรือปรับปรุงการกระทำกันสักหน่อย มันมีความลับว่า ธรรมะนั้นคือสิ่งที่เป็นหน้าที่ คนมันไม่รู้ เลยจะต้องพูดกันพิเศษ ว่า ธรรมะที่เป็นที่พึ่งนั้นคืออะไร ที่ได้ยินกันอยู่ ธรรมะคือสิ่งที่ส่งผู้ปฏิบัติ ไม่ให้ตกลงไปในความชั่ว และความทุกข์ ให้อยู่เหนือความทุกข์เสมอไป ที่นี้จะปฏิบัติอย่างไร ให้เหนือความทุกข์ทุกอิริยาบถ ดังนั้นมันจึงต้องสวมรอยในสิ่งที่ทำอยู่ทุกอิริยาบถนั้นเอง ก็คือทำหน้าที่ที่ทำกันประจำอยู่แล้ว หรือเรียกว่าหน้าที่โดยอาชีพ ทีนี้มีหน้าที่อีกส่วนหนึ่งคือ หน้าที่บริหารชีวิต เพื่อให้ชีวิตรอด ต้องหาอาหาร กินอาหาร บริหารร่างกาย ถ่ายอุจจาระปัสสาวะ และอีกหลายๆอย่าง ดังนั้นเราต้องทำทั้งหน้าที่โดยตรง และโดยอ้อม ทั้งสองหน้าที่นี้เรียกว่า ธรรมะ คือสิ่งที่ต้องมีอยู่กับเนื้อกับตัวตลอดเวลา อย่างน้อยที่สุดถ้าคันขึ้นมา มันก็ต้องเกา มันก็เป็นหน้าที่ ข้อนี้จึงเป็นเรื่องแปลกสำหรับท่านทั้งหลายส่วนมาก แต่โดยข้อเท็จจริงแล้วมันคืออย่างนี้ ถ้าว่าโดยภาษาอินเดียแล้ว ปทานุกรมของอินเดีย คำว่า ธรรมะนี้ หมายถึงหน้าที่ ไม่ได้หมายถึงคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า แต่แล้วคำสั่งสอนต่างๆก็คือ คำสั่งสอนให้ทำหน้าที่นั่นเอง ทีนี้ก็จะศึกษาถึงที่มา หรือ ประวัติศาสตร์ของคำๆนี้ มันเชื่อว่ามนุษย์จากที่เป็นคนป่ามาแล้ว มนุษย์ชุดแรกได้สังเกตเห็นสิ่งๆหนึ่งที่สำคัญมาก คือสิ่งที่เรียกว่าหน้าที่นั่นเอง มนุษย์เริ่มสำนึกว่า มันมีสิ่งที่ต้องทำ ไม่ทำไม่ได้ แล้วก็หลุดปากออกมาว่า ธรรมะๆหน้าที่ๆ ฉะนั้นโดยปริยัติคือ หน้าที่ โดยปฏิบัติคือ ปฏิบัติหน้าที่ และ ปฏิเวท อ การได้รับผลของหน้าที่ ทีนี้ก็มีหน้าที่ชั้นสูงอะไรบ้าง ก็มีอาจารย์แสดงหน้าที่ชั้นสูง ก็คือ หน้าที่กำจัดกิเลสและความทุกข์ ก็เกิดขึ้นเป็นนิกายๆไป ก็สอนธรรมะ คือหน้าที่ที่ปฏิบัติแล้วจะดับทุกข์ มันจึงมีหน้าที่ฝ่ายโลก และฝ่ายโลกุตระ หน้าที่ทำมาหากิน บริหารกายให้อยู่เป็นสุขคือธรรมะที่เป็นโลกียะ และก็หน้าที่ฝึกจิต ให้พ้นจากกิเลส ถึงมรรคผลนิพพาน ก็เป็นหน้าที่ฝ่ายโลกุตระ หน้าที่เป็นสองซีกดังนี้ และเป็นธรรมะโดยเสมอกัน ตรงนี้ที่เป็นความลับ ที่ท่านไม่เคยนึกฝันว่า ธรรมะ นั้นคือหน้าที่ จึงขอร้องให้รู้จักในตอนนี้เถิด ที่เราทำหน้าที่กันอยู่โดยไม่รู้สึกว่าเป็นการปฏิบัติธรรมะ ไม่เคยสำนึกเลยว่า หน้าที่นั้นคือธรรมะ มันก็เลยไม่บูชาหน้าที่ ไม่ชื่นใจในการทำหน้าที่ หน้าที่เป็นของเหน็ดเหนื่อย จำใจทำ มันอดไมได้ ไม่มีอะไรจะกิน มันทรมานโดยหน้าที่ ก็เลยได้นรกไป มันก็ทุกข์ทุกอิริยาบถ ก็สมน้ำหน้ามัน ถ้ารู้ว่าทำหน้าที่ ก็เหมือนกับการปฏิบัติธรรมะ คือพระธรรม ช่วยให้รอดอยู่ได้ มันก็พอใจ อิ่มใจ มันก็เลยเป็นสวรรค์อยู่ทุกอิริยาบถ โดยแค่เปลี่ยนความรู้สึกในจิตใจสักนิดเท่านั้น ผู้ที่ทำหน้าที่ แบบจำใจทำ จำเป็นจึงจะทำ ถ้าไม่จำเป็นก็ไม่ทำ เหมือนที่กระทำกันอยู่โดยมาก นั่นมันเอานรกไปไว้ในทุกอิริยาบถ แลกเปลี่ยนกันเถิด ให้มีความรู้ที่ถูกต้อง จะขอวางหลักสำคัญๆเอาไว้ว่า ที่ไหนมีการทำหน้าที่ ที่นั่นมีธรรมะ ต่อให้ในโบสถ์ ถ้าไม่มีหน้าที่ มีแต่การเสี่ยงเซียมซี การบวงสรวงอ้อนวอน ในโบสถ์นั้นไม่มีธรรมะ ธรรมะไปอยู่ที่กลางนา ชาวนาคนหนึ่งที่รู้จักหน้าที่ ไถนาด้วยความพอใจ สุขใจ ฉะนั้นอย่าไปเอาสถานที่เป็นหลัก เอาของจริงเป็นหลักว่า ไหนมีการทำหน้าที่ ที่นั่นมีธรรมะ นี่คือหลักเกณฑ์ที่ทำให้เรามีสวรรค์อยู่ทุกอิริยาบถ คือมีความชื่นใจ พอใจในตัวเองอยู่ทุกอิริยาบถ จะขอชี้ไปตั้งแต่ตื่นนอน ธรรมดาก็ล้างหน้า ถ้าล้างหน้า อย่างมีธรรมมานุสติ มันก็พอใจ ล้างหน้าได้อย่างดีที่สุด เป็นสวรรค์เมื่อล้างหน้า เดี๋ยวนี้ไม่ได้ล้างหน้าอย่างนั้น ไม่อยากจะล้างหน้าด้วยซ้ำไป จิตใจไม่อยู่กับตัว ล้างหน้าเหมือนล้างก้น มันก็ไม่ได้ผลว่าให้มีธรรมะอยู่ที่นั่น ความสุขทุกชนิดเกิดมาจากความพอใจ ไม่ได้เกิดมาจากอย่างอื่น ถ้าพอใจอันธพาล ก็สุขแบอันธพาล อย่างนั้นเราไม่ต้องการ เอาความพอใจที่เป็นของวิญญูชนเป็นหลัก และพอล้างหน้าแล้ว ก็ไปขับถ่าย มีใครนึกบ้างว่ามันเป็นการปฏิบัติธรรม การขับถ่ายนั่นเป็นการปฏิบัติธรรม บริหารร่างกายและชีวิตให้ถูกต้อง เมื่อมีธรรมมานุสติอยู่กับการขับถ่าย มันก็เป็นสุข พอใจ และจะทำอะไรอีกบ้าง จะแต่งตัว จะกินอาหาร จะล้างจาน จะปัดกวาด จะถูพื้น ก็ให้เป็นสุข และพอใจ นึกอยู่ทุกอิริยาบถ คือหน้าที่ คือถูกต้อง คือธรรมะ สวรรค์ทุกอิริยาบถเป็นอย่างนี้ แต่ที่แล้วมา ไม่ได้เป็นอย่างนี้ ทำด้วยความอึดอัดใจ ปวดหัว เพราะมันไม่สามารถให้ชีวิตนี้มีธรรมะ ทีนี้พอออกจากบ้านไปทำงาน จะนั่งรถไป ก็ขอให้รวบรวมจิตใจให้เป็นธรรมมานุสติ ให้มีธรรมะ เราเคารพการงาน บูชาการงาน อยากจะแนะไปถึงว่า ห้องทำงาน และเครื่องมือทำไร่ทำนานั้น ก็ควรจะได้รับการบูชาด้วย พนมมือให้กับควาย กับคันไถสักครั้งหนึ่ง ว่ามันเป็นอุปกรณ์แห่งการปฏิบัติธรรมะ คนค้าขาย หรือกรรมกร ข้าราชการ ก็เหมือนกัน ให้เคารพอุปกรณ์การทำการงาน ให้เคารพการงาน บูชาการงาน ไม่ต้องรำคาญใจว่า นายทุนเอาเปรียบ หรือ การงานได้ผลน้อย รวมไปถึงงานต่ำงานเลว ที่พวกรับปริญญามันทำไม่ได้ ก็ขอให้สมัครใจทำ มีธรรมะ แล้วก็จะไม่มีใครตกงาน จะไม่มีพวกปริญญาตรีตกงานกันเป็นแสนๆอย่างนี้ ก็ขอให้พอใจ ว่า มีธรรมะเป็นหน้าที่ มีหน้าที่เป็นธรรมะ แล้วมันจะเป็นสวรรค์ นี่คือของขวัญที่จะมอบให้ในวันนี้ และมีสติในการทำหน้าที่ให้เป็นธรรมมานุสติ ระลึกถึงความถูกต้อง และพอใจก่อน แล้วทำหน้าที่ไปพลาง อิ่มอกอิ่มใจ เป็นสวรรค์ไปตลอด ให้น้ำเหงื่อที่ออกมา กลายเป็นน้ำมนต์ที่เยือกเย็น หรือให้ลองคิดอีกแง่หนึ่ง ว่า หน้าที่คือพระเจ้าที่จะช่วยเรา ลองนั่งแต่เช้า อ้อนวอนพระผู้เป็นเจ้า แต่ไม่ทำหน้าที่ดู พระเจ้าที่ไหนจะมาช่วย พระเจ้าที่มาช่วยนั่นคือหน้าที่นั่นเอง การกระทำที่ถูกต้อง เป็นกุศลธรรมนั่นเอง มีธรรมะเป็นที่พึ่ง จริงไหม มันเป็นของจริงยิ่งกว่าจริงที่ การทำหน้าที่เป็นการปฏิบัติธรรมะ และมันช่วยให้รอด ให้มีความพอใจ และเป็นสวรรค์อยู่

หน้าที่ 2 – มีสวรรค์ที่พอใจ
นี่ถ้าเราจะมีสิ่งของที่มีค่าสูงสุด ที่คู่กับชีวิตแล้ว ก็ขอให้มีธรรมะนั้นเป็นคู่ของชีวิต ผัวก็มีธรรมะเป็นคู่ชีวิต เมียก็มีธรรมะเป็นคู่ชีวิต แล้วมันก็จะอยู่ด้วยกันเป็นคู่ชีวิต ถ้าไม่มีธรรมะ มันจะเป็นคู่ที่กัดกัน ธรรมะคือหน้าที่ ทุกคนอย่าบกพร่องในหน้าที่ ทั้งผัว ทั้งเมีย ทั้งลูก ทั้งหลาน อะไรก็ตาม มันก็จะเป็นเรื่องสงบสุข สันติภาพ ในหมู่ ในครอบครัว และในบ้านเมืองนั้น อย่าลืมว่าหน้าที่ที่บริหารชีวิตให้รอด หรือ หน้าที่กำจัดกิเลสให้หมดไป เป็นหน้าที่เหมือนกัน จะเดิน นั่ง นอน อะไรก็ตามมันก็เป็นหน้าที่ แล้วมันจะช่วยเราทุกเวลา วินาที ทุกกระเบียดนิ้วของพื้นที่ จะมีพระเจ้าช่วยให้เป็นสุข เป็นสวรรค์ เรียกอีกอย่างว่า เป็นสวรรค์ทุกอิริยาบถ ไม่ต้องเสียเงิน ในเมื่อจิตใจมันอิ่มด้วยความสุขอย่างนี้แล้ว มันจะไปหาสถานเริงรมย์ บันเทิง เพลิดเพลิน ที่หลอกลวงทำไม นี่คนมันเป็นอย่างนี้ ทำงานด้วยความอึดอัดใจ ได้เงินมาก็ไม่พอใจ ก็เข้าไปในสถานที่เหล่านั้น จนเงินไม่พอใช้ มันตกนรกตลอดเวลา ตกนรกทางสุขภาพ ทางเศรษฐกิจ ตกนรกไปหมด มันไม่เป็นสวรรค์เลย ขอให้เข้าใจอันนี้ให้ชัด อย่าเพิ่งเชื่อที่อาตมาพูด ให้ไปคิดดูก่อน ให้เห็นจริง แล้วค่อยเชื่อพอที่จะลองทำดู พอลองทำดู มันก็ทำได้จริง แต่ขอรับสารภาพว่า ในชั้นแรกมันคงจะทำยากเหมือนกัน สำหรับคนที่ไม่เคยทำมาเลย ทำอะไรก็นึกถึงแต่ธรรมะ ธรรมมานุสติเรื่อยไป แล้วก็ไม่อยากจะทำ ให้หัดทำกันทีละนิด แล้วความเคยชินจะเกิดขึ้นเอง จนเต็มที่ มีสติสัมปชัญญะทุกวินาที ทุกกระเบียดนิ้ว ทุกอิริยาบถที่ทำงาน ขอมอบให้เป็นของขวัญในวันนี้ ให้ทุกคนมีสวรรค์อยู่ทุกอิริยาบถ ขอปฏิบัติที่อย่าเผลอ ให้มีสติ ธรรมมานุสติ ตลอดวัน จนถึงเวลาเข้านอน และคิดบัญชีดูตั้งแต่เช้าจนถึงนอน ว่า เผลอ ว่ามีนรกแทรกเข้ามา หรือ มีแต่ถูกต้องทุกเรื่อง ยกมือไหว้ตัวเองได้ ไม่ว่าจะเคารพพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ก็แล้วแต่ ขอแถมอีกสักข้อหนึ่งเป็นข้อที่สี่ว่า ยกมือไหว้ตัวเองได้ทุกเวลาที่จะนอน และจะนอนหลับไม่ฝันร้าย เป็นสวรรค์ตอนนอนจนกว่าจะตื่นขึ้นมาอีก นี่เป็นความหมายของพุทธบริษัท ผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบานของจริง คือตื่นจากโง่ ตื่นจากกิเลส เข้าใจถูกต้อง ใครจะว่าก็เชิญ แต่อาตมายืนยันว่า มันอยู่ในวิสัยที่จะทำได้ ขอให้รับธรรมมานุสติ แล้ว พุทธานุสติ สังฆานุสติ มันจะมาหมดเลย ปฏิบัติหน้าที่ด้วยสติสัมปชัญญะอย่างนี้ ทีนี้จะพูดถึงตอนเจ็บไข้ จะเป็นสวรรค์ได้อย่างไร คิดว่ามันถูกต้องแล้ว มันดีแล้ว มันมาให้ศึกษา ให้ไปนิพพานได้เร็ว ก็พอใจ ยินดี ในการเจ็บไข้ จะเจ็บไข้ได้ดีที่สุด ถ้ามันจะตาย มันมีนิมิตมาก่อนแล้ว ก็ดี จะเป็นการศึกษาสุดท้าย เราได้พักผ่อนก่อนคนอื่นแล้ว คนอื่นก็ทนทำต่อไปเถิด ตายอย่างกล้าหาญ ตายอย่างสวรรค์ หรืออย่างมีนิพพานติดไปเลยก็ได้ นี่มันเป็นสิ่งเพียงนิดเดียวที่ทำให้เราทุกข์ตลอดชีวิต คือ เราไม่มีสิ่งที่เรียกว่า ธรรมะ เราไม่บูชาธรรมะ ไม่พอใจธรรมะ ไม่ปฏิบัติธรรมะ ที่เห็นนี่ ไม่ได้เพิ่มอะไรเลย ไม่ต้องใช้เงินเลย ขอบอกว่า ถ้าใช้เงิน อันนี้ไม่ถูกแล้ว สมกับที่พระพุทธเจ้าตรัสไว้ว่า นิพพานนั้นให้เปล่า ไม่ต้องเสียสตางค์ มันก็มีอยู่อย่างนั้น มีสติอยู่อย่างนั้น แล้วจะมีนิพพานน้อยๆไปก่อน แล้วจะมากขึ้นๆจนเป็นนิพพานที่สมบูรณ์ ขอให้เข้าใจตรงนี้ดีๆ อาตมาไม่ได้เพิ่มภาระอะไรให้ สิ่งที่มีอยู่แล้ว และทำอยู่แล้ว มันมีหน้าที่ เป็นธรรมะ แล้วที่เห็นได้ชัดคือ มันจะทำงานสนุก บางงานมันสนุก แต่เราจะทำให้มันสนุกทุกอย่าง ไม่ว่าจะหนักหรือเบาอย่างไร ไม่ต้องไปสถานเริงรมย์ แล้วมันจะพัฒนาได้ยิ่งกว่าแผ่นดินธรรมแผ่นดินทอง มันจะมาเอง เดี๋ยวนี้มันถึงเวลาแล้วที่จะรู้ธรรมะมากขึ้นมา แต่ก่อนนั้นนำธรรมะมาใช้อะไรไม่ได้ จนเป็นบ้า ประสาท กันเต็มเมือง เมื่อมีธรรมะแล้วมันช่วยป้องกันสิ่งเหล่านี้ได้ ทางรอดของประเทศชาติอยู่ตรงนี้ คือ พลเมืองทุกคนรู้จักธรรมะ เป็นความลับที่สุด ที่ทำให้การงานกลายเป็นความสุข ทำให้การงานเป็นเครื่องมือที่ทำให้เกิดความสุข ไม่ต้องตั้งโครงการกำจัดอบายมุข เพราะมันไม่ไปกันเอง ไม่มีใครไปหาอบายมุข เพราะมันสุขอย่างเพียงพอ แต่ที่อยู่กันนี้ เบื่อทำงาน ไม่ชอบทำงาน เอาเปรียบการงานกันทั้งนั้น เพราะมองไม่เห็นการงานเป็นความถูกต้อง หรือเป็นธรรมะ ทีนี้จะพูดในแง่สุดท้ายว่า หมาหางด้วน มันรู้จักการทำงานอย่างทนทุกข์ ความรู้มันด้วน ถ้าความรู้มันสมบูรณ์ มันจะรู้จักการทำงานให้เป็นสุขกับงานนั้นเอง อย่าไปคิดว่าทำไม่ได้ เหลือวิสัย อย่าไปคิดอย่างนั้น มันมีอยู่ตามธรรมชาติของสิ่งมีชีวิตที่จะทำหน้าที่ จำให้ขึ้นใจว่า ธรรมะ เป็นหน้าที่ หน้าที่ของใคร ของสิ่งมีชีวิต สิ่งมีชีวิตชนิดไหน ทุกชนิดเลย ทั้งมนุษย์ และสัตว์เดรัจฉาน ทั้งต้นไม้ต้นไร่ มันก็ต้องทำหน้าที่ของมัน ทำงานให้สนุกเหมือนมดปลวก จึงขอให้จำคำคู่นี้ไว้ว่า จะเอานรกทุกอิริยาบถ หรือ เอาสวรรค์ทุกอิริยาบถ ให้ไปเลือกกันเอง ทุกสิ่งทุกอย่างมันอยู่ที่จิตใจอย่างเดียว ถ้าปรับจิตใจให้ถูกต้อง ชีวิต อัตภาพ มันก็ถูกต้อง มันจะเป็นสุขที่น่าพอใจไปหมด แม้ยามเจ็บยามไข้หรือถึงแก่ความตาย ไม่มีอะไรที่ต้องเป็นทุกข์ มันไม่มีอะไรที่ต้องยึดถือเป็นของตน มันมาสอนให้เรารู้จักความเจ็บไข้ ความแก่หรือความตายก็เหมือนกัน ควรต้อนรับ ว่าพอใจ ถูกแล้ว แล้วเรื่องมันก็จบพอดีสำหรับของขวัญชิ้นที่สองคือสวรรค์ทุกอิริยาบถ ขอให้มีความรู้เรื่องนี้อย่างเต็มที่ และขอให้ได้ปฏิบัติเรื่องนี้อย่างเต็มที่ และขอให้ได้รับผลจากเรื่องนี้อย่างเต็มที่ มีสวรรค์ที่พอใจ ยกมือไหว้ตัวเองได้ทุกทิวาราตรีกาลเทอญ

http://www.vcharkarn.com/varticle/17856